Dorastając w mieście, którego nieodłączną częścią jest rzeka, ciężko sobie wyobrazić funkcjonowanie w miejscu, w którym takiej rzeki nie ma – brakuje nabrzeża, mostów, obecności wodnych ptaków… Wisła niegdyś pełniła funkcję komunikacyjną, handlową, żyła – od strony dźwiękowej nie zachował się jednak żaden znaczący tego zapis. Dziś nad Wisłą nasłuchujemy głównie ciszy, szumu wody, głosów ptaków i obecnych w wielu miejscach dronów ruchu samochodowego. Sporadycznie spotykamy wędkarzy czy kajakarzy. Pływają nieliczne statki wycieczkowe.

Mapa dźwiękowa Wisły na Mazowszu dokumentuje to, jak sama Wisła i miejsca nad rzeką brzmią dziś. Jest to dokumentacja subiektywna i taki jest wyłaniający się z niej obraz. Może stanowić punkt wyjścia dla własnych wycieczek dźwiękowymi tropami Wisły, a ta forma specyficznej “turystyki”, wymagająca skupienia, drastycznego ograniczenia swojego wpływu na otaczające nas środowisko, niejako stojąca w kontrze do wszechobecnej kultury selfie, może dać wiele satysfakcji, nawet jeśli nie używamy mikrofonu i nie dokonujemy żadnego zapisu.

Dziś Wisła rzeczywiście śpiewa szumem, nie tylko tym generowanym przez płynącą wodę. Nie sposób uciec bowiem od dźwięków ruchu kołowego i lotniczego. Te, choć stanowią element aktualnego nadwiślańskiego soundscape’u, dzieją się gdzieś obok – nie są wynikiem zainteresowania człowieka Wisłą, ani bezpośredniego wykorzystania jej zasobów. Przepływająca od czasu do czasu motorówka, prom lub łódź wycieczkowa (obecności tych ostatnich można jeszcze doświadczyć w Warszawie, Wyszogrodzie i Płocku) stanowi zaledwie audialny cień czasów, gdy po Wiśle pływano dość powszechnie. Soundscape z tamtych lat może dziś stanowić jednak co najwyżej pole do popisu dla wyobraźni, pamięci nieistniejącego. Po Wiśle A.D. 2021 pozostanie zapis będący treścią tego projektu. Kiedy i jak zostanie wykorzystany? Możliwości, jak zawsze w przypadku nagrań terenowych, jest wiele.

Na pierwszej mapie dźwiękowej Wisły na Mazowszu, powstałej w ramach projektu “Rozśpiewana swoim szumem”, znajdzie się niespełna 160 minut nagrań sporządzonych w 40 lokalizacjach na mazowieckim odcinku rzeki. Publikacja mapy będzie mieć formę dwupłytowego wydawnictwa CD, które będzie dostępne nieodpłatnie w grudniu 2021 roku w wybranych miejscach na Mazowszu.

Projekt “Rozśpiewana swoim szumem. Mapa dźwiękowa Wisły na Mazowszu” realizuje Fundacja Nobiscum dzięki dofinansowaniu ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.

Nagrania terenowe: Piotr Dąbrowski

Dokumentacja fotograficzna i wideo: Gabriela Nowak-Dąbrowska

Growing up in a city, of which the river is an inseparable part, it is hard to imagine functioning in a place where there is no such river – no banks, bridges, or the presence of aquatic birds… The Vistula used to have great importance in terms of communication, trade, human life – however, there are no preserved significant audio records of this. Today, on the Vistula, we listen mainly to silence, the sound of water, the voices of birds and car traffic drones present in many places. We meet fishermen and canoeists every now and then. There are only a few operational cruise ships.

The sound map of the Vistula in the Mazovia region documents how the Vistula itself and the places located by the river sound today. It is a subjective documentation and such is the image that emerges from it. It can be a starting point for your own sound tours of the Vistula, and this form of specific “tourism”, requiring concentration, drastic limitation of our impact on the surrounding environment, as if in opposition to the omnipresent culture of the selfie, can give a lot of satisfaction, even if we do not use a microphone and we make no recordings.

Today, the Vistula River indeed sings with noise, but not only the noise generated by flowing water. It is impossible to escape the sounds of land and air traffic. These, although part of the current Vistula soundscape, are happening somewhat apart of the river itself – they are not the result of human interest in the Vistula, or the direct use of its resources. A motorboat, ferry or cruise boat that passes from time to time (the presence of the latter can still be noticed in Warsaw, Wyszogród and Płock) is only an audial shadow of the times when the Vistula was used quite commonly. The soundscape of those years can, however, be at best a field for the imagination and the memory of the non-existent. The Vistula A.D. 2021 recordings, being the content of this project, will remain. When and how will they be used? The possibilities, as always in the case of field recordings, come in various forms.

The first sound map of the Vistula in the Mazovia region, created as part of the project “Singing with noise”, there will be ca. 160 minutes of recordings made in 40 locations on the Mazovian section of the river. The map will be published as a double CD, which will be available free of charge in December 2021 in selected places in Mazovia.

The project “Singing with noise. The sound map of the Vistula in the Mazovia region” is implemented by the Nobiscum Foundation thanks to funding from the Self-Government of the Mazovian Voivodeship.

Field recordings: Piotr Dąbrowski

Photo and video documentation: Gabriela Nowak-Dąbrowska