Information in English: JewishPlock.eu W roku 2021 przypada 80. rocznica likwidacji płockiego getta. Pierwsza deportacja płockich Żydów miała miejsce 21 lutego 1941 roku, druga i ostatnia – 1 marca tego roku. Chcąc upamiętnić te dni, kiedy ok. 10 tysięcy Żydów zostało wywiezionych przez Niemców do […]
🇵🇱 Publikacja pt. “Wychodząc z niepamięci. Żydowskie rodziny przedwojennego Płocka” to nowe wydawnictwo Fundacji Nobiscum przygotowywane dzięki dofinansowaniu Miasta Płock, które umożliwi poszerzenie wiedzy o płockiej społeczności i rodzinach pochodzenia żydowskiego. W publikacji zostanie zaprezentowanych 100 unikatowych fotografii dokumentujących dzieje płockich rodzin pochodzenia żydowskiego wraz […]
For an English version click here: jewishplock.eu
W niedzielę 1 marca 2020 r. mija 79 rocznica ostatniej deportacji Żydów z płockiego getta. Fundacja Nobiscum zaprasza tego dnia o godzinie 18.00 do Płockiej Galerii Sztuki na premierę swojego trzeciego wydawnictwa – książki „Tema. Wspomnienia z czasów Zagłady” stanowiącej zapis rozmów Temy Lichtensztajn z jej wnukiem, Joshuą Newmanem, a także audiowizualną prezentację projektu „Pamięć. Płock 1939” stanowiącego efekt ponad półrocznej kwerendy mającej na celu imienne upamiętnienie wszystkich płocczan żydowskiego pochodzenia zamieszkujących nasze miasto na początku II wojny światowej. Specjalne fotografie na potrzeby prezentacji wykonała Among Scratches. Premierze towarzyszyć będzie koncert zatytułowany „Zachor” w wykonaniu płockiego projektu 3kropki.
Książka „Tema. Wspomnienia z czasów zagłady”:
W 2020 roku obchodzimy 75. rocznicę zakończenia II wojny światowej. Z tej okazji Fundacja Nobiscum publikuje książkę „Tema. Wspomnienia z czasów zagłady”, będącą szczególnym zapisem wspomnień płocczanki Temy Lichtensztajn – świadka niemieckich zbrodni, któremu udało się przeżyć Holokaust.
Tema Lichtensztajn (1918–2008) urodziła się w Warszawie, z początkiem lat 30. jej rodzina zamieszkała w Płocku. Ojciec Temy, Jakub Zylbersztajn prowadził tu zakład stolarski w nieistniejącym już domu przy ulicy Kolegialnej 27, gdzie jego rodzina mieszkała do początku września 1940 roku. Zylbersztajn rezentował swoje wysoko cenione przez płocką klientelę meble na wystawie „Sztuka Płocczan” w 1932 roku. Po ukończeniu szkoły (była absolwentką Żydowskiego Gimnazjum Humanistycznego), aż do wybuchu wojny, Tema pracowała jako biuralistka. Wybuch II wojny światowej zmienił nieodwracalnie życie rodziny Zylbersztajnów. Pod koniec 1940 roku Tema wraz z rodzicami i siostrą Felą znalazła się w płockim getcie. W lutym 1941 roku Zylbersztajnowie zostali wysiedleni do getta w miejscowości Jadów, a stamtąd do Starachowic i Bodzentyna. Rodziców Temy, Jakuba i Frajdę, deportowano następnie do obozu pracy w Radomiu, potem do Auschwitz. Jakub trafił później do Dachau, Frajda do Bergen-Belsen. Tema i Fela pracowały w fabryce amunicji w Starachowicach. Tam poznały Jana Cioka z pobliskiej wsi Wąchock, który pomógł młodym kobietom w ucieczce i znalezieniu schronienia w domu Teofila Nowaka ze wsi Bronkowice. Teofil Nowak i jego rodzina pomogli wrócić do zdrowia chorej na tyfus Feli i załatwili jej dokumenty, które umożliwiły jej podjęcie pracy w Niemczech. Tema została u Teofila Nowaka do końca wojny, przejęła rolę gospodyni domu, opiekowała się jego synem. W pomoc Temie i Feli zaangażowana była także siostra Teofila – Helena Senderska. 21 listopada 1993 roku Yad Vashem uznał Jana Cioka, Teofila Nowaka i Helenę Senderską za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Po powrocie do Płocka, niedługo po wyzwoleniu, Tema związała się z Dawidem Lichtensztajnem – znajomym sprzed wojny, zegarmistrzem. Wyjechali do Niemiec, następnie do Szwecji, gdzie wzięli ślub, zaś w 1951 roku wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych.
Publikacja wspomnień Temy, w formie wywiadu, którego udzieliła w 1994 roku swojemu wnukowi Joshui Newmanowi, to próba ocalenia od zapomnienia wojennych doświadczeń jednej z rodzin żydowskich związanych z Płockiem, zarazem doświadczeń płocczanki, która przez całe życie nosiła w sobie tragiczne wspomnienia, którymi nie potrafiła dzielić się z nikim spoza rodziny. Jak zaznacza Joshua Newman we wstępie do wywiadu, po premierze filmu Stevena Spielberga „Lista Schindlera”, jego ekipa filmowa nagrała dla archiwum, które stworzył reżyser, część wspomnień Temy, jednak wiele z epizodów, które pojawiły się podczas jej rozmowy z wnukiem, nigdy nie trafiło na archiwalne taśmy, ze względu na zrozumiałą trudność, jaką sprawiała jej rozmowa z obcymi ludźmi o tak trudnych doświadczeniach.
Fundacja Nobiscum opublikowała książkę w ramach prowadzonej odpłatnej działalności pożytku publicznego. Książka będzie dostępna w sprzedaży od dnia premiery.
Projekt „Pamięć. Płock 1939”:
Z około 9 tys. osób pochodzenia żydowskiego mieszkających w Płocku przed wybuchem II wojny światowej, ocalała zaledwie garstka. Mówiąc o tych mrocznych czasach posługujemy się liczbami, często zapominając, że stoją za nimi konkretni ludzie. Mężczyźni, kobiety i dzieci. Co jakiś czas w przestrzeni publicznej wyrastają ważne, potrzebne i mądre projekty, które stanowią dla nas motywację do podejmowania nowych wyzwań. Z inspiracji inicjatywą Dariusza Popieli “Ludzie, nie liczby” oraz przedsięwzięciem Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” – “Lublin. 43 tysiące” Fundacja Nobiscum zrealizowala projekt „Pamięć. Płock 1939”, ktorego celem jest imienne upamiętnienie wszystkich mieszkańców miasta Płocka żydowskiego pochodzenia, którzy zginęli w Holokauście, a o których informacje można odnaleźć w dokumentach archiwalnych z okresu II wojny światowej. Efekty tej ogromnej kwerendy, przeprowadzonej przez Gabrielę Nowak-Dąbrowską, wiceprezeskę Fundacji Nobiscum, opublikowane zostaną z początkiem marca 2020 roku na prowadzonej przez fundację stronie JewishPlock.eu. Zanim to jednak nastąpi, zaprezentujemy je 1 marca w formie multimedialnej, która prócz nazwisk płockich Żydów oparta została o specjalnie wykonane z tej okazji fotografie autorstwa Among Scratches.
fundacjanobiscum.eu/pamiec-plock-1939/
www.facebook.com/AmongScratches/
3kropki:
Projekt solowy płocczanina Krzysztofa Piotrowskiego, gitarzysty zespołu Schrottersburg. Podczas premiery książki i projektu artysta zagra specjalnie przygotowany na tę okazję materiał zatytułowany „Zachor”, inspirowany historią lokalnej społeczności żydowskiej i dedykowany płockim Żydom, którzy zginęli w czasie Holokaustu.
www.facebook.com/3kropki-113179249233215/
🇵🇱 Mykwa, która istniała jeszcze zanim powstał piękny budynek będący dziś siedzibą Płockiej Galerii Sztuki. Kamienica, w której mieściła się siedziba Towarzystwa Opieki nad Dziećmi Żydowskimi oraz Schroniska dla Bezdomnych Dzieci Żydowskich. Prawdziwy dom rabina – w odróżnieniu od nazywanego tak popularnie budynku przy ulicy […]
(PL) Fundacja Nobiscum serdecznie zaprasza na wystawę planszową “Żydowski hrabia. Rzecz o Stanisławie Posnerze”, którą tym razem będziemy mieli przyjemność zaprezentować w sali wystawienniczej Miejskiego Centrum Kultury w Płońsku gościom III Festiwalu Kultury Żydowskiej w mieście Ben Guriona (program festiwalu tutaj: mckplonsk.pl) W ubiegłym roku […]
🇵🇱 Od 19 września w Galerii P w Urzędzie Miasta Płocka dostępna będzie wystawa planszowa Józef Kwiatek i jego ulica, którą Fundacja Nobiscum zrealizowała w związku z przypadającą w tym roku 145. rocznicą urodzin Józefa Kwiatka (1874-1910).
Wystawa została przygotowana w oparciu o materiały źródłowe dostępne w zasobie Archiwum Państwowego w Płocku, Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Żydowskim Instytucie Historycznym im. E. Ringelbluma oraz w Towarzystwie Naukowym Płockim i archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Płocku.
Wystawa w przekrojowy sposób opowiada o dziejach najważniejszej ulicy żydowskiej przedwojennego Płocka: ciekawostki związane z życiem ulicy, sylwetkami wybitnych płocczan, przeplatają się ze wspomnieniami mieszkańców i rodzinnymi pamiątkami.
Ważną częścią wystawy są fotografie płocczanina Tomasza Jacka Gałązki prezentujące ulicę Kwiatka, które zostały udostępnione Fundacji dzięki uprzejmości dyrektora Archiwum Państwowego w Płocku Tomasza Piekarskiego.
Projekt realizujemy dzięki dofinansowaniu ze środków Miasta Płocka.
Wystawa czynna będzie do 6 listopada 2019 r.
🇬🇧 On September 19, a board exhibition entitled Józef Kwiatek and his street, which the Nobiscum Foundation has realized in connection with the 145th anniversary of birth of Józef Kwiatek (1874-1910), will be opened at the P Gallery in the Płock City Hall.
The exhibition was prepared based on source materials available in the State Archives in Płock, the Central Archives of Historical Records in Warsaw, the Central Archives of Modern Records in Warsaw, the Emanuel Ringelblum Jewish Historical Institute as well as the Płock Scientific Society and the archives of the Provincial Office for the Protection of Monuments in Płock.
The exhibition tells the history of the most important Jewish street of pre-war Płock: facts related to everyday life and outstanding Płock citizens are intertwined with memories of residents and family souvenirs.
An important part of the exhibition are photographs of Tomasz Jacek Gałązka from Płock (one of them above) presenting Kwiatka Street, which were made available to the Foundation courtesy of the director of the State Archives in Płock Tomasz Piekarski.
We implement the project thanks to the funding received from the City of Płock.
The exhibition will be open until November 6, 2019.
🇵🇱 II wojna światowa przyniosła zagładę płockich Żydów. W lutym i marcu 1941 roku okupanci hitlerowscy deportowali do niemieckich obozów koncentracyjnych około 10 tys. Żydów z Płocka i pobliskich miejscowości. Z około 9 tys. osób pochodzenia żydowskiego mieszkających przed wybuchem wojny w Płocku, ocalała zaledwie […]
1 lipca obchodzimy Światowy Dzień Architektury – święto ustanowione przez Międzynarodową Unię Architektów, organizację pozarządową reprezentującą architektów z ponad 124 krajów na całym świecie, założoną w Lozannie w 1948 roku. Z tej okazji Fundacja Nobiscum przygotowała wystawę planszową zatytułowaną „Muzyka w przestrzeni. O płockiej architekturze […]
PL: W związku z przypadającą w tym roku 145. rocznicą urodzin Józefa Kwiatka (1874-1910) – patrona najważniejszej ulicy żydowskiej przedwojennego Płocka, Fundacja Nobiscum organizuje jesienią wystawę planszową zatytułowaną “Józef Kwiatek i jego ulica”. Wystawa, która powstanie dzięki dofinansowaniu Miasta Płocka, zostanie przygotowana na podstawie materiałów źródłowych dostępnych w zasobie Archiwum Państwowego w Płocku, Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie a także w Towarzystwie Naukowym Płockim oraz archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Płocku.
Chcielibyśmy na wystawie pokazać także rodzinne pamiątki związane z ulicą Kwiatka. Jeśli Wasze rodziny mieszkały przy tej ulicy, posiadacie zdjęcia czy dokumenty, które moglibyście udostępnić nam na wystawie lub chcielibyście po prostu podzielić się z nami swoimi wspomnieniami – piszcie na adres: info [at] fundacjanobiscum.eu
Dziękujemy!
ENG: In connection with this year’s 145th anniversary of the birth of Józef Kwiatek (1874-1910) – the patron of the most important Jewish street in Płock, the Nobiscum Foundation is organizing a board exhibition in Autumn entitled “Józef Kwiatek and his street”. The exhibition, which will be created thanks to co-funding of the City of Płock, will be prepared on the basis of source materials available in the State Archive in Płock, the Central Archives of Historical Records in Warsaw as well as in the Płock Scientific Society and the archive of the Provincial Office for Monuments Protection in Płock.
We would also like to show family memorabilia related to Kwiatka Street at the exhibition. If your families lived on this street, you have photos or documents that you would like share with us at the exhibition or you would simply like to share your memories with us – write to: info [at] fundacjanobiscum.eu
Thank you!
JewishPlock.eu to nowa inicjatywa Fundacji Nobiscum mająca na celu stworzenie miejsca w sieci prezentującego historię społeczności żydowskiej Płocka i regionu. Biogramy, historie rodzin i miejsc, a także ciekawostki prezentowane w ramach publikowanego na stronie bloga – to wszystko znajdzie się w startującym dziś, dwujęzycznym serwisie. […]
